Praktijkvoorbeelden milieumonitoring bij grote organisaties

Regelmatig krijgen we de vraag: “onze organisatie heeft meer dan 60 locaties, kan ik dan de Milieubarometer gebruiken?” Ja, dat kan zeker, maar het is dan niet altijd nodig om iedere locatie apart te monitoren. In dit artikel vind je onze gouden tips en inspirerende praktijkvoorbeelden van drie grote instellingen.

Drie gouden tips

De belangrijkste adviezen voor grote organisaties die beginnen met hun impact te monitoren met de Milieubarometer:

1. Begin klein, met één of twee grote locaties. Zo krijg je feeling voor de Milieubarometer en weet je wat er intern nodig is om de milieugegevens efficiënt te verzamelen.
2. Breid uit in clusters, bijvoorbeeld per regio of per gebouwtype (kantoren, woongebouwen, dagbesteding, etc.). Desgewenst voer je in het begin alleen de optelsom van zo’n cluster in de Milieubarometer in. Ieder cluster krijgt zijn eigen grafiekstaaf en CO2-footprint en je kunt de Milieubarometer een som voor de totale organisatie laten berekenen.
3. Monitor uiteindelijk alle grote locaties afzonderlijk. Grote locaties zijn bijv. locaties die meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas per jaar verbruiken, of zorglocaties met 30 bedden of meer). Kleine locaties kan je per cluster blijven monitoren, zeker als maar een beperkt aantal milieugegevens beschikbaar is.

Praktijkvoorbeeld: GGZ Pro Persona

• 2250 fte, 150 gebouwen
• Monitort sinds 2018
• Aanleiding was het willen behalen van het keurmerk Milieuthemometer Zorg
• Gestart met alle (8) locaties
• De indeling van de Milieubarometer is gebaseerd op de organisatorische indeling met acht onderdirecteuren. Eén onderdirecteur is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de locatie Wolfheze. Op die locaties staan 60 kleine gebouwen. De milieugegevens van deze gebouwen zijn bij elkaar opgeteld en in de Milieubarometer ingevuld onder één barometer. Deze locatie heeft dus één grafiekstaafje en één CO2-footprint. En zo heeft iedere onderdirecteur zijn eigen grafiekstaafje en CO2-footprint en een totaal.

Beter zicht op prioriteiten

Dankzij de nulmeting ontdekte Pro Persona dat zakelijk verkeer 25% van de milieu-impact veroorzaakt. “Dat was een nieuw inzicht, want tot dan toe lag onze focus op de gebouwgebonden Erkende Maatregelen.” Programmamanager duurzaamheid Dianne de Wild vertelt dat deze eye-opener de aanleiding vormde om ook vervoersmaatregelen op de agenda te zetten.

Totaaloverzicht milieu

“De Milieubarometer is nuttig voor het totaaloverzicht van de milieu- en CO2-impact. Het instrument zet alle milieuthema’s naast elkaar en zo zie je waar de belangrijkste uitstoot zit. Dit is een mooi startpunt om je duurzaamheidsthema’s te bepalen.

Praktijkvoorbeeld: ’s Heeren Loo Zorggroep

• 35.000 mensen (cliënten, medewerkers en vrijwilligers)
• Monitort sinds 2007
• Aanleiding was de wens om in beeld te krijgen wat verbruiken en kosten van energie doen.
• Gestart met het zorgpark in Monster
• De indeling van de Milieubarometer volgt sinds 2010 de 14 regio’s die de zorggroep ook organisatorisch hanteert.

Data verzamelen steeds eenvoudiger

In het begin werd de Milieubarometer gebruikt voor het zorgpark in Monster. Destijds werd de data handmatig verwerkt. Intern databeheer heeft sindsdien een grote slag gemaakt en inmiddels is het monitoren van data veel gemakkelijker en toegankelijker. Via de Milieubarometer worden registraties bijgehouden op energiegebruik, watergebruik, alle voorkomende afvalstromen, zakelijk verkeer en soms ook woon-werkverkeer. Dit wordt jaarlijks bij elkaar opgeteld tot een totale ecologische footprint (zie afbeelding). Om het jaar wordt er een benchmark gemaakt van alle deelnemende zorginstellingen uit de ‘care’.

Het belang van monitoren

“Wij monitoren jaarlijks de milieu-impact en geven dit grafisch weer in een infographic. Zo presenteren we hoe regio’s presteren op de milieu-indicatoren en gestelde doelen en zien we of acties resultaat opleveren” vertelt Herco van den Brink, intern adviseur Milieu en Verduurzaming van ’s Heeren Loo. Omdat de visie van ’s Heeren Loo is dat de aarde niet slechter achter hoeft te worden gelaten voor toekomstige generaties, wordt het belang van monitoren en voortgang boeken op gestelde doelen steeds meer onderkend.

Praktijkvoorbeeld: Careyn

• +/- 5000 fte, +/- 1700 cliënten in woonzorglocaties, 30 woonzorg- gebouwen
• Monitort sinds 2019
• Aanleiding Om aan de verplichte EED te voldoen kon Careyn als alternatief de Milieuthermometer Zorg implementeren. De grootverbruik locaties, die samen goed zijn voor 75% van het energieverbruik zijn gecertificeerd. Dit was tevens het startpunt voor een intergraal duurzaamheidsbeleid.
• Gestart met de 9 grootste woonzorglocaties
• Milieubarometer-indeling: Om inzicht te krijgen in de Milieuprestatie van de overige woonzorglocaties is de milieuregistratie met de Milieubarometer uitgebreid met 20 middelgrote gebouwen. De ongeveer 100 kleine huurlocaties (voornamelijk kantoorruimte) worden (nog) niet meegenomen.

Overzichtelijker dan een excel-bestand

“Met zoveel locaties werkt de Milieubarometer overzichtelijker dan een excel-bestand” zegt Arno van der Spek, facilitair specialist bij Careyn. “Het invullen is eigenlijk heel eenvoudig, je kan alle locaties onder elkaar zetten en zo achter elkaar het verbruik van een periode invullen.”

Communicatie met de locatiemanagers

De Milieubarometer is één van de middelen in het vernieuwde interne milieubeleid. “Ons plan is om met behulp van de gegevens uit de Milieubarometer een periodieke rapportage op te stellen met bijbehorende adviezen voor de locatiemanagers van de woonzorglocaties. Zo kunnen zij zien hoe ‘hun’ locatie scoort ten opzichte van vergelijkbare locaties binnen Careyn. Door middel van deze rapportages wil Careyn de bewustwording in de organisatie vergroten en kunnen locatiemanagers sturen op de resultaten van de eigen locatie.

Denk eraan, het blijft maatwerk, schroom niet en neem contact op als je er niet uitkomt.